خطبه فدکیه و یادآوریهایی در باب عدالت اجتماعی
آوردهاند که حضرت فاطمه سلاماللهعلیها، در خطبه فدکیه فرمودند: «الْعَدْلَ تَنْسِيقاً لِلْقُلُوب | عدالت هماهنگی قلبهاست». مفسران تاریخ سیاسی اسلام این جمله از دختر پیامبر گرامی اسلام را بیمانند در انسجام عدالت اجتماعی توصیف میکنند. تبعیض، فقر و ظلم در جامعه دلها را از هم جدا کرده و آدمیان را از هم متفرق میسازد اما به هنگام برقراری عدالت، میان دلها اتحاد و هماهنگی ایجاد میشود. نتیجه ظلم و تبعیض گسستهشدن نظام جامعه و رویارویی طبقات مختلف مردم و حکومت هاست ولی نتیجه عدل، اعتماد تمامی افراد حکومت و ملت به یکدیگر و ارتباط عمومی و همبستگی اجتماعی و حسن تفاهم خواهد بود.
من فاطمه هستم
روزهای پس از وفات پدر که نور ولایت از خانهای بر آسمان مدینه میتابید و جز چشمان بینا کسی بینای نور ولایت نبود، این فاطمهالزهرا (سلاماللهعلیها) بود که عیار عدالت در اسلام را به مردم مدینه، غاصبان فدک و جاهلین به اسلامِ پیامبر و جانشینی امام علی (علیهالسلام) یادآوری کرد. دادخواهی از فدک و احقاق حقوق فردی و اجتماعی، انحراف از سنتهای دین اسلام و پیامبر و جانشینی علی (علیهالسلام) را یگانه دختر پیامبر خاتم در مسجد مدینه و در مقابل غاصبان خلافت و میراث پیامبر را بار دیگر اقامه کردند تا به نابینایان خود را یادآوری کند: «إعلَمُوا أنِّی فَاطِمَهُ | من فاطمه هستم».
تحقق عدالت اجتماعی در گرو دادخواهی همگانی است
حضرت فاطمه در میان مردم نشسته و ایستاده در مسجد مدینه، انصار پیامبر را دیدند که سکوت را فریاد میکردند و حقخواهی و دادخواهی را به پستوی خانه برده بودند. فاطمه(سلاماللهعلیها) اینبار رو به انصار پیامبر و پشت به خائنان به رسول خدا و علی(علیهالسلام) فرمودند: «شما همراهان پیامبر بودید، چه شد که اینگونه پذیرای ظلم آشکار به اهل بیت ایشان و به مردم رنج دیده شدید؟ من شما را در انحراف قطعی میبینم، همانطور که در سقیفه دیدم. همانا میبینم که شما در راحت طلبی و خوشگذرانی فرو رفتهایـد و شما دور کردید آن که را که سزاوار به امر و نهی بود. شما با راحت طلبی خلوت کردید و نسبت به خیر عامه مردم و مصلحت وظیفهای بر گردن خود نمیبینید».
عدالت فاطمی، مکتبی برای وحدت امت و امامت
خورشید حق که در مسجد مدینه در حال تابیدن بود و جز عدهی کمی کسی در شرف روشنایی نبود، فاطمهزهرا (سلاماللهعلیها) فرموند: «و العَدْلُ فِی الاحْکامِ ایناسَاً لِلرَّعِیَّةِ | عدالت اجتماعی باعث انس گرفتن رعیت(مردم عادی) با زمامدار حکومت اسلامی میشود». مفسران تاریخ اسلام این فراز از خطبه فدکیه را عدالت در رابطه امام و ولی جامعه با مردم برشمردهاند.
بنابراین، چنانچه امام و ولی مردم در حکومت اسلامی، عدالت اجتماعی را متناسب با شخصیت و ابعاد وجودی مردم رعایت نماید، میوه شیرین اتحاد ملی به بار خواهد نشست. چون در چنین جامعهای، در سایۀ نظام عادلانه حق به حقدار میرسد و جایی برای سرخوردگی و خصوصت باقی نمیماند و این همان پیوند میان امام و امت است که جز با قیام به قسط محقق نمیشود.